Skip to main content

Interpelacja w sprawie wyeliminowania ławników z sądów cywilnych

Panie Ministrze,

od dnia 3 lipca 2021 roku weszły w życie przepisy ustawy z dnia 28 maja 2021 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych ustaw Dz. U. 2021 poz. 1090, zgodnie z którymi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w ciągu roku od odwołania, w sprawach rozpoznawanych według przepisu ustawy z dnia 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, w pierwszej i drugiej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego.

Wprowadzając takie zmiany, ograniczony został zagwarantowany w art. 182 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej udział ławnika, czynnika społecznego w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Postawa Ministerstwa Sprawiedliwości oddalająca obywateli od sądów prowadzi do deprecjacji sędziów społecznych. Regulacje te, są także niezgodne z przepisami prawa o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. 2020 poz. 2072), które mówią, iż udział odbywa się poprzez ławników pochylających się nad sprawami przed sądami I instancji. Ograniczona została także możliwość zadecydowania przez prezesa sądu lub przewodniczącego składu orzekającego, czy dana sprawa z uwagi na swoją wyjątkową złożoność i charakter powinna być jednak rozpoznana z udziałem ławników. Niepokojącym jest fakt dalszego ograniczania udziału czynnika społecznego w sądach powszechnych.

Z bliżej nieznanych zainteresowanym osobom i instytucjom powodów, a zwłaszcza Krajowej Radzie Ławniczej, Ogólnopolskiej Radzie Ławniczej 2020, Krajowemu Forum Samorządowemu oraz Radom Ławniczych Sądów Okręgowych i Rejonowych, z tego przepisu wyłączeni zostali ławnicy w procesach karnych. Taka niekonsekwencja budzi wątpliwości na gruncie koncepcji racjonalnego prawodawcy. Jeśli Ministerstwo Sprawiedliwości dostrzega potrzebę wyeliminowania na czas obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w ciągu roku od odwołania, ławników z sądów cywilnych, to dlaczego nie dostrzega takiej potrzeby w innych postępowaniach, tj. w procesach karnych.

Mając na uwadze powyższe, zwracamy się do Pana Ministra o odpowiedź na następujące pytania:

Dlaczego wprowadzono tak drastyczne i wyjątkowe przepisy, ograniczające udział czynnika społecznego w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości dopiero 14 miesięcy po ogłoszeniu w Polsce stanu epidemii?
Co było powodem wprowadzenia przepisu wyłączającego od orzekania ławników w wydziałach cywilnych I i II instancji, pomijając ławników w wydziałach karnych? Dlaczego zdecydowano się na wprowadzenie w życie przepisu, wyłączającego od pracy tylko ławników z wydziałów cywilnych?
Czy z uwagi na zniesione w większości przez Premiera i Ministra Zdrowia obostrzenia i restrykcje pandemiczne, Ministerstwo Sprawiedliwości zmieni niezwłocznie przepisy, które przywrócą wszystkich ławników do orzekania w wydziałach, gdzie teraz rozpoznawane są sprawy wyłącznie w składzie jednego sędziego, bez udziału sędziów – ławników?
Czy zostanie zmieniony przepis pozbawiający ławników prawa do orzekania w ciągu roku od odwołania obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii? Czy ławnicy wrócą do orzekania z dniem odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii?
Z poważaniem

Tomasz Szymański

Interpelacja nr 33017

Zgłaszający: Tomasz Szymański, Iwona Maria Kozłowska, Dariusz Kurzawa, Paweł Olszewski, Jan Szopiński, Robert Kwiatkowski, Tomasz Lenz, Joanna Scheuring-Wielgus, Paweł Szramka, Piotr Adamowicz, Tomasz Aniśko, Tadeusz Aziewicz, Mateusz Bochenek, Małgorzata Chmiel, Zofia Czernow, Joanna Frydrych, Krzysztof Gadowski, Kinga Gajewska, Kamila Gasiuk-Pihowicz, Tomasz Głogowski, Cezary Grabarczyk, Krzysztof Grabczuk, Rafał Grupiński, Riad Haidar, Agnieszka Hanajczyk, Klaudia Jachira, Michał Jaros, Joanna Jaśkowiak, Małgorzata Kidawa-Błońska, Marcin Kierwiński, Joanna Kluzik-Rostkowska, Ewa Kołodziej, Michał Krawczyk, Robert Kropiwnicki, Henryka Krzywonos-Strycharska, Maciej Lasek, Gabriela Lenartowicz, Katarzyna Lubnauer, Artur Łącki, Jagna Marczułajtis-Walczak, Krzysztof Mieszkowski, Rajmund Miller, Aleksander Miszalski, Izabela Katarzyna Mrzygłocka, Dorota Niedziela, Małgorzata Niemczyk, Tomasz Piotr Nowak, Mirosława Nykiel, Marzena Okła-Drewnowicz, Katarzyna Osos, Małgorzata Pępek, Krzysztof Piątkowski, Katarzyna Maria Piekarska, Paweł Poncyljusz, Monika Rosa, Grzegorz Schetyna, Krystyna Sibińska, Tomasz Siemoniak, Krystyna Skowrońska, Waldemar Sługocki, Franciszek Sterczewski, Michał Szczerba, Adam Szłapka, Cezary Tomczyk, Małgorzata Tracz, Robert Tyszkiewicz, Jarosław Wałęsa, Marta Wcisło, Mariusz Witczak, Anna Wojciechowska, Witold Zembaczyński, Urszula Zielińska, Piotr Benedykt Zientarski, Marek Biernacki, Dariusz Klimczak, Jacek Tomczak, Bożena Żelazowska, Hanna Gill-Piątek, Michał Gramatyka, Paulina Hennig-Kloska, Paweł Zalewski, Tomasz Zimoch, Joanna Senyszyn